Wyjaśnienie somatycznego i trzewnego bólu rzutowanego | Neurofizjologia bólu

Jeśli chcemy zdefiniować, czym jest ból rzutowany, łatwiej będzie najpierw określić, czym on nie jest. W przypadku bólu miejscowegomiejsce bodźca nocyceptywnego jest również miejscem, w którym odczuwany jest ból. Ucisk lub obciążenie tego lokalnego punktu powoduje wówczas wzrost intensywności bólu. Ból rzutowany różni się również od bólu neuropatycznego, w którym ból jest odczuwany w miejscu przebiegu nerwu.

W przypadku bólu rzutowanego ból jest odczuwany w obszarze innym niż miejsce, w którym wystąpił bolesny bodziec. Dlatego ucisk lub obciążenie miejsca, w którym odczuwany jest ból, zwykle nie prowadzi do zwiększenia intensywności bólu. Jednak ucisk lub obciążenie w miejscu uwrażliwionych nocyceptorów powoduje wzrost intensywności bólu i obszaru, do którego jest on kierowany.

Jak więc można wyjaśnić to zjawisko? Główną teorią stojącą za bólem rzutowanym jest teoria projekcji konwergencji, którą wyjaśnimy w uproszczonej wersji:

Teoria ta głosi, że ból nie jest lub jest słabo odczuwalny w obszarze rzeczywistej nocycepcji ze względu na niską gęstość nocyceptywnego unerwienia aferentnego. Zwykle są to tkanki głębokie, osiowe lub proksymalne, takie jak więzadła, torebki stawowe, ścięgna, powięź mięśniowa i tkanka mięśniowa, na przykład dolnej części pleców lub biodra. Zamiast tego ból jest rzutowany na bardziej dystalny obszar o dużej gęstości nocyceptywnego unerwienia aferentnego, które zbiega się na tym samym neuronie drugiego rzędu w rogu grzbietowym, co tkanka rzeczywistej nocycepcji. Sygnał nocyceptywny jest następnie transportowany do kory somatosensorycznej przez drogi rdzeniowo-wzgórzowe i wzgórze. Kora somatosensoryczna staje wówczas przed zadaniem zlokalizowania źródła nocycepcji. Następnie popełnia błąd projekcji i decyduje się na projekcję bólu do bardziej dystalnej tkanki o większej gęstości nocyceptywnego unerwienia dośrodkowego, która jest w większym stopniu reprezentowana w korze somatosensorycznej. 

W przypadku somatycznego bólu rzutowanego, bodźce nocyceptywne z osiowej lub proksymalnej tkanki somatycznej - na przykład prawego stawu międzywyrostkowego L5/S1 - są rzutowane jako ból do innej, bardziej dystalnej tkanki somatycznej, takiej jak prawy pośladek i tył uda. Wynika to z faktu, że obie tkanki mają to samo segmentalne unerwienie aferentne, a kora somatosensoryczna przenosi ból do obszaru o gęstszej nocyceptywnej informacji aferentnej.

W przypadku trzewnego bólu rzutowanego, bodźce nocyceptywne ze struktur trzewnych, czyli narządów wewnętrznych ciała, są rzutowane jako ból na bardziej dystalne struktury somatyczne, które mają to samo unerwienie segmentalne i są gęściej unerwione. W ten sposób trzewny ból rzutowany może być maskowany jako ból struktur mięśniowo-szkieletowych. Ból trzewny jest często związany z wyraźnymi zjawiskami autonomicznymi, w tym bladość, obfite pocenie się, nudności, zaburzenia żołądkowo-jelitowe i zmiany w temperaturze ciała, ciśnieniu krwi i częstości akcji serca..

Na poniższym obrazku możesz znaleźć przegląd wzorców bólu rzutowanego dla różnych narządów:

Ważne jest, aby wspomnieć, że ból rzutowany nie ma rozkładu dermatomalnego, ale jest odczuwany w tym samym sklerotomie. Mapy sklerotomów nie są jednak spójne i różnią się między różnymi badaniami i podmiotami. Dlatego też wzorce bólu rzutowanego mogą być wykorzystywane do oceny nie anatomicznego źródła lub przyczyny bólu, ale przynajmniej przybliżonej lokalizacji segmentalnej. (Jeśli to możliwe, wyświetl przegląd różnych badań).W każdym przypadku jest on zawsze określany od kierunku proksymalnego do dystalnego.

Wreszcie, skierowany ból jest zwykle opisywany jako głęboki, bolący ból, czasami przypominający rozszerzający się ucisk na rozległe obszary, które są trudne do zlokalizowania. W przeciwieństwie do bólu korzeniowego, rzadko odnosi się do obszarów dystalnych od kolana lub łokcia. Głęboki ból jest spowodowany stymulacją niemielinowanych włókien typu IV lub C, które informują ośrodkowy układ nerwowy o wielkości uszkodzenia i często nazywane są wtórną hiperalgezją. Dla porównania, stymulacja szybko mielinizowanych włókien typu III lub alfa delta, które uruchamiają się w przypadku potencjalnego uszkodzenia tkanki, zwykle prowadzi do ostrego, dobrze zlokalizowanego bólu, zwanego pierwotną hiperalgezją.

Zapoznaj się z artykułami w opisie poniżej, aby bardziej szczegółowo zbadać zjawisko bólu rzutowanego! Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat bólu trzewnego w różnych obszarach kręgosłupa, zapoznaj się z jednym z poniższych postów:

• Ból w odcinku szyjnym kręgosłupa
• Ból w klatce piersiowej
• Ból w odcinku lędźwiowym kręgosłupa

Referencje:

Bogduk, N. (2009). Definicje i fizjologia bólu pleców, bólu rzutowanego i bólu korzeniowego. Pain, 147(1), 17-19.

Vernon, H. (2012). Czym różni się ból kręgosłupa? Chiropractic & Manual Therapies, 20(1), 1-21.

Bogduk, N. (2009). Definicje i fizjologia bólu pleców, bólu rzutowanego i bólu korzeniowego. Pain, 147(1), 17-19.

Vernon, H. (2012). Czym różni się ból kręgosłupa? Chiropractic & Manual Therapies, 20(1), 1-21.