Wprowadzenie

Rak piersi jest najczęstszym nowotworem dotykającym kobiety. W ostatnich dziesięcioleciach osiągnięto znaczne wskaźniki przeżywalności dzięki postępom w leczeniu, ale skutki uboczne tych terapii są częste. U kobiet, u których wykonano mastektomię, częstym skutkiem ubocznym jest wystąpienie adhezyjnego zapalenia torebki stawowej lub zamrożonego barku. W przypadku pierwotnego (zwanego również idiopatycznym) zamrożonego barku, terapia ruchowa jest złotym standardem leczenia. Znacznie mniej wiadomo na temat zachowawczych opcji leczenia zamrożonego barku po mastektomii, który jest nabytą formą adhezyjnego zapalenia torebki stawowej. W tym świetle niniejsze badanie miało na celu poszerzenie naszej wiedzy na temat skuteczności ćwiczeń zamrożonego barku po mastektomii.

Metody

W tym randomizowanym, kontrolowanym badaniu wzięły udział kobiety z zamrożonym barkiem po mastektomii po jednej stronie. Wszyscy byli w wieku od 40 do 60 lat. Ich zamrożony bark znajdował się w drugiej (zamrożonej) fazie. Ból barku utrzymywał się przez co najmniej 3 miesiące, a sztywność prowadziła do ograniczenia zakresu ruchu barku w zakresie zgięcia, odwodzenia oraz rotacji wewnętrznej i zewnętrznej o co najmniej 50% w porównaniu ze zdrowym barkiem.

Włączone kobiety otrzymały ćwiczenia na zamrożony bark po mastektomii. Zostali oni losowo przydzieleni do konwencjonalnej fizjoterapii lub eksperymentalnej interwencji składającej się z ćwiczeń Thera-band, ćwiczeń stabilizacji łopatki i konwencjonalnego programu. Grupa kontrolna wykonywała jedynie konwencjonalny program fizjoterapii. Autorzy opisali tę konwencjonalną fizjoterapię w następujący sposób:

Konwencjonalny program fizjoterapii:

• Częstotliwość: 30-40 minut, 5 dni w tygodniu przez 8 tygodni.
• Składniki:
  • Hot Packi: Stosuj przez 5-10 minut.
  • Ćwiczenia biernej mobilizacji:
    • Mobilizacje stawu ramienno-łokciowego (GH):
      • Poślizg tylny w celu zwiększenia zgięcia i rotacji wewnętrznej.
      • Poślizg ogonowy w celu zwiększenia odwodzenia.
      • Ślizg przedni w celu zwiększenia rotacji zewnętrznej.
    • Mobilizacja łopatki i klatki piersiowej: Poprawa ruchów łopatki (wypychanie/ściąganie, unoszenie/opuszczanie i rotacja).
  • Ćwiczenia aktywnego zakresu ruchu (ROM):
    • Ćwiczenia wahadłowe: Pochyl się do przodu z nieporuszoną ręką na stole, kołysząc ramieniem w przód iw tył, z boku na bok i wykonując ruchy okrężne (10 powtórzeń, 5 razy dziennie).
    • Ćwiczenia na ścianie: Wspinaj się na ścianę z hantlami, utrzymując się na szczycie przez 15-30 sekund (10 powtórzeń, 5 razy dziennie).
  • Ćwiczenia rozciągające torebkę stawową: Rozciąganie przedniej, tylnej i dolnej torebki stawu barkowego, przytrzymując przez 15-30 sekund (5 powtórzeń, 5 razy dziennie).

Grupa interwencyjna uczestniczyła w połączeniu stopniowanych ćwiczeń Thera-Band i ćwiczeń stabilizacji łopatki, oprócz tego samego konwencjonalnego programu fizjoterapii.

Stopniowane ćwiczenia Thera-Band:

• Częstotliwość: 60 minut, 5 dni w tygodniu przez 8 tygodni.
• Postęp: Zaczęli od żółtej taśmy, następnie przeszli do czerwonej, a na końcu do zielonej, gdy mogli z łatwością wykonać trzy serie po 10-15 powtórzeń przez 25 sekund.
• Ćwiczenia: zgięcie barku, odwodzenie, rotacja wewnętrzna, rotacja zewnętrzna

Ćwiczenia stabilizacji łopatki:

• Częstotliwość: 30 minut po 10 powtórzeń.
• Ćwiczenia:
  • Ćwiczenia zegara szkaplerza: Ramię umieszczone na ścianie, przesuwanie palców do pozycji na godzinie 12, 3, 6 i 9 w celu poprawy uniesienia, wysunięcia, wciśnięcia i cofnięcia łopatki.
  • Ćwiczenia ze zjeżdżaniem na ręczniku: Połóż dłoń na ręczniku na ścianie, wykonując ruchy w przód i w tył o długości 30,5 cm (12 cali).
  • Ćwiczenia stabilizacyjne z piłką: Oprzyj dłoń na piłce o ścianę, utrzymując piłkę stabilnie, gdy stosowane są zakłócenia.
  • Ćwiczenia z kosiarką: Ciągnięcie ciężaru z wyprostem kończyn dolnych i rotacją tułowia.
  • Serratus Anterior Punch: Wykonuj alternatywne uderzenia, trzymając Thera-Band dla oporu.

Ćwiczenia zamrożonego barku po mastektomii miały na celu poprawę zakresu ruchu barku (ROM), siły mięśni i ogólnej jakości życia (QoL).

Mierniki wyników:

Mierniki wyników zostały ocenione przed i po 8-tygodniowym okresie interwencji i obejmowały:

• Funkcjonalność fizyczną barku mierzono za pomocą kwestionariusza niepełnosprawności ręki, barku i dłoni (DASH).
• Ból mierzony za pomocą wizualnej skali analogowej (VAS),
• Jakość życia mierzona jest za pomocą kwestionariusza Short-Form 36 (SF-36).
• Zakres ruchu oceniano za pomocą goniometru cyfrowego
• Siłę mięśni mierzono obiektywnie za pomocą ręcznego dynamometru

Nie określono podziału między pierwotnymi i wtórnymi pomiarami wyników.

Wyniki

Do badania włączono siedemdziesięciu uczestników. Na początku grupy były porównywalne.

Analiza wykazała znaczącą interakcję interwencji i czasu (F18,51=139,81, p=0,001,=0,98). Zarówno wpływ czasu (F18,51=1181,78, p=0,001,=0,99), jak i interwencji (F18,51=35,59, p=0,001,=0,92) był znaczący.

Porównania między grupami wykazały, że ból, wynik DASH, zakres ruchu (we wszystkich kierunkach) i jakość życia uległy znacznej poprawie w grupie interwencyjnej.

Wszystkie kierunki zakresu ruchu uległy znacznej poprawie w obu grupach. Jednak średnia różnica wykazała znacznie lepszą poprawę w grupie interwencyjnej dla wszystkich kierunków zakresu ruchu.

Wszystkie wymiary jakości życia mierzone za pomocą SF-36 uległy znacznej poprawie w obu grupach, ale również w tym przypadku średnia różnica między grupami wskazywała, że grupa interwencyjna poprawiła się w większym stopniu.

Pytania i przemyślenia

Dlaczego grupa interwencyjna poprawiła się w większym stopniu? Zakładam, że powód był dwojaki. Z jednej strony grupa interwencyjna uczestniczyła w dwukrotnie większej liczbie fizjoterapii niż grupa kontrolna. Grupa interwencyjna miała sesje trwające co najmniej 90-100 minut, podczas gdy grupa kontrolna uczestniczyła tylko w 30-40 minutach treningu. Z drugiej strony, konwencjonalny program fizjoterapii to jedynie bierna i aktywno-pasywna interwencja, podczas gdy grupa eksperymentalna musiała również wykonywać wymagające ćwiczenia wzmacniające i stabilizujące. Skuteczność wzmacniania w pierwotnym zamrożonym barku została już potwierdzona w badaniu przeprowadzonym przez Kumar i wsp. (2017). Podsumowując, rozumiem, że bardziej wymagający program ćwiczeń o znacznie dłuższym czasie trwania zwiększyłby skuteczność, jak wykazano w grupie interwencyjnej.

Fizjoterapeuci mogą włączyć stopniowane ćwiczenia Thera-Band i ćwiczenia stabilizacji łopatki do programów rehabilitacji pacjentów po mastektomii AC w celu poprawy funkcji barku i jakości życia. W badaniu nie wystąpiły żadne zdarzenia niepożądane, a zatem ćwiczenia te można bezpiecznie dodać do konwencjonalnego podejścia terapeutycznego.

Wyniki można uogólnić na podobne populacje poddawane mastektomii i doświadczające zamrożonego barku, ponieważ zastosowane ćwiczenia mają szerokie zastosowanie. Nie podano jednak żadnych szczegółów dotyczących statusu leczenia raka, więc nie możemy powiedzieć, czy kobiety te były nadal leczone, czy nie. Ogranicza to możliwość uogólnienia.

Porozmawiaj ze mną

Metodologia badania, w tym randomizacja i kompleksowe pomiary wyników, zapewnia solidne wyniki. Jednak brak zaślepienia podczas leczenia i brak długoterminowej obserwacji stanowią ograniczenia.

Ćwiczenia stabilności łopatki miały na celu poprawę ustawienia i ruchu łopatki. Niestety nie zostało to zmierzone. Czy to dlatego, że łopatka poruszała się lepiej, czy też mięśnie otaczające łopatkę stały się silniejsze?

Istotnym ograniczeniem był brak zdefiniowanego głównego wyniku. W zarejestrowanym protokole autorzy wskazali, że głównymi miarami wyników były zakres ruchu barku, funkcjonowanie fizyczne mierzone za pomocą DASH oraz jakość życia związana ze zdrowiem mierzona za pomocą SF-36. Pozostałe wyniki dotyczące siły mięśni i bólu zostały uznane za drugorzędne. Zastosowano korektę Bonferroniego, która obniżyła wartość p, aby móc dokonać różnych porównań.

Wiadomości do domu

W tym randomizowanym badaniu porównano konwencjonalną fizjoterapię z eksperymentalną interwencją składającą się z ćwiczeń Thera-band i ćwiczeń stabilizacji łopatki dodanych do konwencjonalnej fizjoterapii. Obie grupy wykazały znaczącą poprawę w zakresie ROM barku, siły mięśni, zmniejszenia bólu i jakości życia. Jednak grupa interwencyjna wykazała znacznie większą poprawę w porównaniu z grupą kontrolną.

Grupa interwencyjna miała niższe wyniki VAS i DASH (Disability of the Arm, Shoulder, and Hand) po leczeniu, co wskazuje na mniejszy ból i lepszą funkcję barku. W grupie interwencyjnej zaobserwowano znaczny wzrost zgięcia barku, uprowadzenia, rotacji wewnętrznej i zewnętrznej oraz siły mięśni. Wszystkie aspekty QoL, w tym funkcjonowanie fizyczne, funkcjonowanie w rolach, ból ciała, ogólny stan zdrowia, witalność, zdrowie społeczne, zdrowie emocjonalne i zdrowie psychiczne, poprawiły się znacznie bardziej w grupie interwencyjnej.

Połączenie ćwiczeń wzmacniających Thera-Band z ćwiczeniami stabilizacji łopatki znacząco poprawia funkcjonowanie barku i jakość życia pacjentów z zamrożonym barkiem po mastektomii, co czyni go cennym dodatkiem do konwencjonalnych programów fizykoterapii.

Odniesienie

Aboelnour NH, Kamel FH, Basha MA, Azab AR, Hewidy IM, Ezzat M, Kamel NM. Połączony efekt stopniowanych ćwiczeń Thera-Band i stabilizacji łopatki na zapalenie torebki stawu barkowego po mastektomii. Support Care Cancer. 2023 Mar 16;31(4):215. doi: 10.1007/s00520-023-07641-6. PMID: 36922413; PMCID: PMC10017571.