Naderwanie łąkotki | Diagnoza i leczenie dla fizjoterapeutów
Naderwanie łąkotki | Diagnoza i leczenie dla fizjoterapeutów
Łąkotka ma zasadnicze znaczenie dla stabilności, amortyzacji wstrząsów, rozkładu sił, smarowania w kolanie, a także propriocepcji. (Englund i in. 2009)
Łąkotka przyśrodkowa ma kształt litery C i ma około 3 cm szerokości i 4-5 cm długości. Tylny róg łąkotki jest większy niż jego przednia część. Róg przyśrodkowy jest zazwyczaj przymocowany do kości piszczelowej. Róg przedni jest luźny u 3-14% populacji. Ogólnie rzecz biorąc, łąkotka przyśrodkowa ma dobre mocowanie torebkowe poprzez więzadła wieńcowe.
Łąkotka boczna ma kształt półkola i ma większą powierzchnię piszczelową niż łąkotka przyśrodkowa. Ma około 3 cm szerokości i 3-4 cm długości i jest przymocowany do kości piszczelowej z przodu i z tyłu. Mocowanie więzadłowe łąkotki bocznej jest mniej rozwinięte, co daje jej większą swobodę ruchu niż łąkotce przyśrodkowej.
Urazy łąkotek są najczęściej spowodowane rotacją zgiętego kolana do wyprostu(Bansal i in. 2002).
Wszystkie ruchy, które mogą prowadzić do urazów więzadeł w kolanie, mogą również powodować urazy łąkotki(Solomon i in. 2002). Z tego powodu zerwanie łąkotki często występuje razem z zerwaniem więzadła krzyżowego przedniego (ACL). W ostrych urazach łąkotka boczna ulega rozerwaniu częściej niż jej przyśrodkowy odpowiednik(Smith i in. 2001). Z drugiej strony, łąkotka przyśrodkowa częściej ulega rozerwaniu u pacjentów z przewlekłą niewydolnością ACL, którzy doznali nowego urazu(Murrel i in. 2001, Keene i in. 1993, Irvine i in. 1992).
Te różne scenariusze prowadzą również do różnych lokalizacji i rodzajów pęknięć: W przypadku zerwania łąkotki przyśrodkowej (z przewlekłym zerwaniem ACL) częściej obserwuje się obwodowe pęknięcia w rogu grzbietowym, a przy zerwaniu łąkotki bocznej (w przypadku ostrego zerwania ACL) więcej pęknięć obserwuje się w rogu grzbietowym lub w środkowo-bocznej trzeciej części. (Shelbourne i in. 1991, Thompson i in. 1993, Smith i in. 2001).
Łąkotki mogą zostać uszkodzone w wyniku ostrego urazu lub długotrwałego nadużywania. Częściowe lub całkowite zerwanie łąkotki przyśrodkowej lub bocznej dzieli się na:
- Pionowe/podłużne rozdarcia mogą przekształcić się w rozdarcia uchwytu wiadra.
- Rozdarcia promieniowe/poprzeczne mogą przekształcić się w rozdarcia dzioba papugi.
- Łzy poziome mogą przekształcić się w łzy płatowe
Epidemiologia
Częstość występowania urazu łąkotki u lekarza pierwszego kontaktu szacuje się na 2 na 1000 pacjentów rocznie, przy stosunku mężczyzn do kobiet wynoszącym 2,5:1(Belo i in. 2010). W prospektywnym badaniu kohortowym przeprowadzonym w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej w Holandii u 35% pacjentów w wieku od 18 do 65 lat z ostrym urazem kolana zdiagnozowano naderwanie łąkotki. W tym samym badaniu 11% miało połączone zerwanie ACL i łąkotki, podczas gdy 9% miało połączone zerwanie więzadła pobocznego przyśrodkowego i łąkotki(Kastelein i in. 2008).
Podczas gdy urazowe rozdarcia często występują na obwodzie łąkotki i są obserwowane u pacjentów w wieku poniżej 30 lat, bardziej złożone i zwyrodnieniowe wzorce mają tendencję do występowania u osób starszych (Poehling i in. 1990).
Należy wspomnieć, że nieprawidłowości łąkotki widoczne w MRI wydają się być niezwykle powszechne również w populacji bezobjawowej.
W badaniu przeprowadzonym przez Beattie i in. (2005) 43 z 44 bezobjawowych osób w średnim wieku 41,1 lat (zakres wieku 20-68 lat) wykazało co najmniej jedną nieprawidłowość łąkotki.
U 27 osób (61,4%) stwierdzono nieprawidłowości w co najmniej trzech z czterech regionów kolana.
Ważne jest, aby dodać, że rozdarcia łąkotki mogą prowadzić do choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego (OA), ale OA kolana może również prowadzić do spontanicznego rozdarcia łąkotki poprzez rozpad i osłabienie struktury łąkotki(Englund i in. 2009). Podczas gdy częstość występowania łez łąkotki jest bardzo wysoka u osób bezobjawowych, Bhattacharyya i wsp. (2003) stwierdzili znacząco wyższą częstotliwość występowania naderwań łąkotek u osób z objawową OA. Co więcej, badanie przeprowadzone przez Hunter et al. (2006) znalazł silny stowarzyszenie pomiędzy łąkotka uszkodzenia i chrząstka straty.
Obraz kliniczny i badanie
Uraz łąkotki może powodować ból i obrzęk oraz blokowanie kolana podczas zginania i prostowania.
Szansa na uszkodzenie łąkotki wzrasta w przypadku, gdy pacjent ma więcej niż 40 lat i doznał urazu rotacyjnego podczas obciążania kolana, co uniemożliwia kontynuowanie aktywności. Co więcej, uczucie trzaskania podczas urazu zwiększa prawdopodobieństwo rozerwania łąkotki(Wagemakers i in. 2008).
Inne objawy kliniczne obejmują(Décary i in. 2018, Wagemakers i in. 2008), :
- Izolowany przyśrodkowy lub rozproszony ból kolana
- Dolegliwości kolana z postępującym początkiem w zwyrodnieniowych łzach łąkotki
- Łagodny do silnego ból podczas obracania kolana podczas codziennych czynności lub uprawiania sportu
- Obrzęk stawu 12-24 godzin po urazie
- Tkliwość linii stawowej
- Zmniejszony AROM
- Ból w końcowych zakresach ruchu
Badanie fizykalne
Shrier i in. (2010) twierdzą, że badanie fizykalne łez łąkotki różni się od testów diagnostycznych, ponieważ łzy łąkotki mają niejednorodny charakter, na przykład łzy tylne i przednie. W związku z tym autorzy stwierdzają, że w przypadku urazów łąkotki nie należy polegać na wartościach czułości i swoistości, ale wybór testów fizycznych powinien raczej opierać się na logice leżącej u podstaw tego, w jaki sposób różne testy obciążają różne części łąkotki.
Innym bardzo powszechnym testem diagnozującym naderwanie łąkotki jest test Appleya:
Inne testy ortopedyczne służące do oceny bólu rzepkowo-udowego to:
- Tkliwość linii stawów
- Znak skoku/test Finochietto
- Test Tesalii
- Test Ege'a
- Test kaczego chodu
- Bounce Home Test
ROLA VMO I QUADÓW W PFP
