• Klasterowy ból głowy to podstawowy rodzaj bólu głowy, charakteryzujący się intensywnymi atakami bólu.

• Częstość występowania w ciągu całego życia wynosi około 0,12%, a roczna częstość występowania wynosi 53 na 100 000 osób. Stosunek mężczyzn do kobiet wynosi około 4,3:1. W szwedzkiej kohorcie roczna częstość występowania wśród populacji w wieku produkcyjnym wynosiła 0,054%.

• Kryteria diagnostyczne (ICHD-III):
  • A. Musi mieć co najmniej pięć ataków spełniających kryteria B-D.
  • B. Silny lub bardzo silny jednostronny ból oczodołowy, nadoczodołowy i/lub skroniowy trwający 15-180 minut, jeśli nie jest leczony.
  • C. Towarzyszy mu co najmniej jeden z następujących objawów po tej samej stronie co ból głowy: przekrwienie spojówek/łzawienie, przekrwienie błony śluzowej nosa/nieżyt nosa, obrzęk powiek, pocenie się czoła/twarzy, zwężenie źrenic/opuchlizna lub uczucie niepokoju/niepokoju.
  • D. Częstotliwość ataków waha się od jednego co drugi dzień do 8 dziennie.

• Postępowanie w przypadku ostrego ataku:
  • 100% terapia tlenowa: Poziom A rekomendacji dla klasterowych bólów głowy, skuteczny u około 66% pacjentów, działający w czasie krótszym niż dziesięć minut.
  • Tryptany: Podskórny sumatryptan lub zolmitryptan w aerozolu do nosa są terapiami poziomu A.
  • Alternatywy: Oktreotyd, ergotamina i donosowa lidokaina, chociaż oporność na leki występuje w 10-20% ciężkich przypadków.
• Leczenie zapobiegawcze:
  • Blokada podpotyliczna: Jedyna zalecana metoda zapobiegawcza na poziomie A, o minimalnych skutkach ubocznych.
  • Werapamil: Najczęściej przepisywany lek profilaktyczny, zaczynający się od 240 mg raz na dobę. Zaleca się regularne wykonywanie EKG ze względu na skutki uboczne dotyczące serca.
  • Glukokortykoidy: Do krótkotrwałego stosowania w epizodycznych klasterowych bólach głowy, z wysokim wskaźnikiem odpowiedzi, ale znaczącymi długoterminowymi skutkami ubocznymi.
  • Inne leki: W profilaktyce stosowano lit, kwas walproinowy, melatoninę i kapsaicynę podawaną donosowo.
• Terapie chirurgiczne i neuromodulacyjne:
  • Stymulacja elektryczna: Zwoju klinowo-podniebiennego, nerwu potylicznego i nerwu błędnego. Głęboka stymulacja mózgu podwzgórza wykazała skuteczność w przypadkach lekoopornych.
  • Stymulacja nerwu błędnego: Opcja niewszczepianego urządzenia dla pacjentów.
• Fizjoterapia: Obecnie nie ma ustalonych interwencji fizjoterapeutycznych dla pacjentów z klasterowym bólem głowy, a jedynie studia przypadków badają połączenie endogennej neurostymulacji i fizjoterapii.

Ekbom, K., & Hardebo, J. E. (2002). Klasterowy ból głowy: etiologia, diagnostyka i leczenie. Drugs, 62, 61-69.

Fischera, M., Marziniak, M., Gralow, I., & Evers, S. (2008). Częstość występowania klasterowego bólu głowy: metaanaliza badań populacyjnych. Cephalalgia, 28(6), 614-618.

Fontaine, D., Lanteri-Minet, M., Ouchchane, L., Lazorthes, Y., Mertens, P., Blond, S., ... & Lemaire, J. J. (2010). Anatomiczna lokalizacja skutecznych elektrod do głębokiej stymulacji mózgu w przewlekłym klasterowym bólu głowy. Brain, 133(4), 1214-1223.

Goadsby, P. J., de Coo, I. F., Silver, N., Tyagi, A., Ahmed, F., Gaul, C., ... & Ferrari, M. D. (2018). Nieinwazyjna stymulacja nerwu błędnego w ostrym leczeniu epizodycznego i przewlekłego klasterowego bólu głowy: randomizowane, podwójnie zaślepione, kontrolowane badanie ACT2. Cephalalgia, 38(5), 959-969.

Leone, M., D'amico, D., Frediani, F., Moschiano, F., Grazzi, L., Attanasio, A., & Bussone, G. (2000). Werapamil w profilaktyce epizodycznego klasterowego bólu głowy: badanie z podwójnie ślepą próbą w porównaniu z placebo. Neurology, 54(6), 1382-1385.

Manzoni, G. C., Camarda, C., Genovese, A., Quintana, S., Rausa, F., Taga, A., & Torelli, P. (2019). Klasterowy ból głowy w odniesieniu do różnych grup wiekowych. Neurological Sciences, 40, 9-13.

Matharu, M. S., Levy, M. J., Meeran, K., & Goadsby, P. J. (2004). Podskórny oktreotyd w klasterowym bólu głowy: Randomizowane, kontrolowane placebo badanie krzyżowe z podwójnie ślepą próbą. Annals of Neurology: Official Journal of the American Neurological Association and the Child Neurology Society, 56(4), 488-494.

May, A., Leone, M., Afra, J., Linde, M., Sándor, P. S., Evers, S., & Goadsby, P. J. (2006). Wytyczne EFNS dotyczące leczenia klasterowego bólu głowy i innych trójdzielno-autonomicznych bólów głowy. European Journal of Neurology, 13(10), 1066-1077.

Mir, P., Alberca, R., Navarro, A., Montes, E., Martínez, E., Franco, E., ... & Lozano, P. (2003). Profilaktyczne leczenie epizodycznego klasterowego bólu głowy za pomocą dożylnego bolusa metyloprednizolonu. Neurological Sciences, 24, 318-321.

Navarro-Fernández, G., de-la-Puente-Ranea, L., Gandía-González, M., & Gil-Martínez, A. (2019). Endogenna neurostymulacja i fizjoterapia w klasterowym bólu głowy: przypadek kliniczny. Brain Sciences, 9(3), 60.ISO 690

Obermann, M., Holle, D., Naegel, S., Burmeister, J., & Diener, H. C. (2015). Opcje farmakoterapii klasterowego bólu głowy. Opinia eksperta na temat farmakoterapii, 16(8), 1177-1184.

Olesen, J. (2018). Międzynarodowa klasyfikacja bólów głowy. The Lancet Neurology, 17(5), 396-397.