Wat is een effectgrootte? | Statistieken

De effectgrootte is een manier om de sterkte van het statistische verband tussen twee variabelen te meten. Het is een gestandaardiseerde maat die wordt gebruikt om de omvang van het effect van een interventie of behandeling aan te geven. Met andere woorden, hoe groot het effect is.

Grote versus kleine effectgroottes

In de fysiotherapie kunnen effectgroottes worden gebruikt om de doeltreffendheid te bepalen van verschillende behandelingen voor aandoeningen zoals aspecifieke chronische lage rugpijn of knieartrose. Als bijvoorbeeld een oefenprogramma voor rugpijn een groot effect heeft, betekent dit dat de behandeling een sterk positief effect heeft op het verminderen van de pijn. Als de effectgrootte daarentegen klein is, heeft de behandeling een minimaal effect op het verminderen van de pijn.

De effectgrootte is onafhankelijk van de steekproefgrootte, dus een kleine steekproefgrootte betekent niet noodzakelijk een kleine effectgrootte. Kleine monsters kunnen grote gevolgen hebben en omgekeerd.

Vergelijking van verschillende studies

Effectgroottes kunnen bijzonder nuttig zijn in medisch onderzoek omdat zij het mogelijk maken behandelingseffecten te vergelijken tussen verschillende studies, populaties en uitkomstmaten. Zo kunnen twee studies vaststellen dat een behandeling een statistisch significant resultaat heeft. Toch kan de ene studie een grotere effectgrootte laten zien dan de andere, wat erop wijst dat de behandeling in bepaalde contexten of populaties effectiever kan zijn.

De effectgrootte is onafhankelijk van de steekproefgrootte, dus een kleine steekproefgrootte betekent niet noodzakelijk een kleine effectgrootte. Kleine monsters kunnen grote gevolgen hebben en omgekeerd.

Cohen's d

Een veelgebruikte statistiek voor de effectgrootte in fysiotherapeutisch onderzoek is Cohen's d, die de gemiddelde verandering in een uitkomstmaat (bijv. pijnscore) tussen twee groepen (bijv. behandel- en controlegroep) vergelijkt en uitdrukt in standaarddeviatie-eenheden. Afhankelijk van het specifieke onderzoek kunnen ook andere effectgrootte statistieken zoals Hedge's g of r worden gebruikt.

Lage p-waarde ≠ grote effectgrootte

Bovendien kunnen effectgroottes helpen om de beperkingen van p-waarden te overwinnen, die vaak worden gebruikt om statistische significantie in medische onderzoeken te bepalen. P-waarden geven alleen aan of een waargenomen effect statistisch significant is, maar geven geen informatie over de grootte van het effect. Effectgroottes bieden daarentegen een maat voor de praktische of klinische betekenis van een effect, die relevanter kan zijn voor het nemen van medische beslissingen.

Het is van cruciaal belang te begrijpen dat een p-waarde niet de grootte van een effect aangeeft. Sommige lezers denken dat een lage p-waarde betekent dat het effect groot is. Dit is niet waar. Een enorme steekproef met een miniem verschil tussen groepen kan een kleine p-waarde opleveren.

Eenvoudige berekening

Sommige onderzoekers vermelden in hun artikelen geen effectgroottes. Een back-of-the-envelope berekening toont u de effectgrootte:

Cohen's d formule:

(M1 - M2)/SDpooled

M1: gemiddelde 1

M2: gemiddelde 2

SDpooled: gepoolde standaardafwijking

Het is belangrijk op te merken dat deze formule het beste werkt voor steekproeven groter dan n = 50 en gelijke groepsgroottes. In kleinere groepen lijken de effecten groter dan ze in werkelijkheid zijn. Dit komt door ruis in de gegevens.

Referentie

Kamper S. J. (2019). Uitkomsten interpreteren 2-Statistische significantie en klinische betekenis: Bewijs koppelen aan de praktijk. Tijdschrift voor orthopedische en sportfysiotherapie, 49(7), 559-560.

Nuzzo R. (2014). Wetenschappelijke methode: statistische fouten. Nature, 506(7487), 150-152.