Plyometrische training en prestaties

Inleiding

Het frequente gebruik van plyometrische training om prestaties te verbeteren is te danken aan de vele systematische onderzoeken naar de gunstige effecten ervan in de afgelopen jaren. Aangezien er veel onderzoeken beschikbaar zijn, is het belangrijk om een overzicht te hebben van hun conclusies. In plaats van elke studie afzonderlijk te bekijken, helpt een overkoepelende review de lezer om het bewijs in één oogopslag samen te vatten en te interpreteren, rekening houdend met mogelijke tekortkomingen die zijn geïdentificeerd. Plyometrische training en prestaties worden vaak in één adem genoemd. Dit overkoepelende overzicht probeerde de huidige literatuur samen te vatten en de methodologische aspecten te onderzoeken om er zeker van te zijn dat de juiste conclusies worden getrokken. Dus wat kunnen we zeggen over plyometrische training en prestaties?

Methode

Er werd een overkoepelende review uitgevoerd, die de top van de bewijspiramide vormt. Het bevat de resultaten van reeds gepubliceerde meta-analyses over een bepaald onderwerp en voorziet de lezer van een overkoepelende conclusie. In plaats van alle verschillende onderzoeken naar hetzelfde object te bekijken, is de kracht van een overkoepelende review dat het bevindingen benadrukt met de interpretatie van de huidige sterke punten en beperkingen.

Onderstaande tabel vat de PICOS samen. Merk op dat deze overkoepelende review gezonde mensen zonder relevante comorbiditeiten of gezondheidsproblemen onderzocht.

Plyometrische training en prestaties — Van: Kons et al. (2022)

De effectgrootte van een interventie werd samengevat door het gestandaardiseerde gemiddelde verschil (SMD). Waar nodig werd de SMD berekend aan de hand van de verstrekte gegevens van de geïncludeerde meta-analyses. De effectgroottes werden als volgt geïnterpreteerd:

< 0,20 als triviaal,
0,20 ≤ SMD < 0,50 als klein,
0,50 ≤ SMD < 0,80 als matig,
en SMD ≥ 0,80 als grote effecten.

De resultaten werden samengevat en verschillen tussen groepen (bijvoorbeeld: plyometrische training versus controle) werden gescheiden van verschillen binnen groepen (bijvoorbeeld: pre- en post-plyometrische interventie). Het effect van plyometrische training werd afzonderlijk onderzocht op de uitkomsten: sprint- of snelheidsprestaties, verandering van richting, maximale kracht, spierkracht of explosieve kracht, verticale en horizontale sprongprestaties en aanvullende uitkomsten.

Resultaten

In totaal werden 29 meta-analyses, gepubliceerd tussen 2007 en 2022, opgenomen in de overkoepelende review. De opgenomen populaties varieerden van mannelijke en vrouwelijke jeugdatleten die sporten beoefenen zoals volleybal, basketbal, netbal en andere jumpsporten, jeugdatleten die niet aan sport doen, gezonde getrainde of ongetrainde individuen met goede, slechte en eliteniveaus, individuen van 50+, tot individuele sportatleten (hardlopers, turners, golfers, enz...).

5 meta-analyses vergeleken de effecten van plyometrische training versus een controle-interventie (verschillen tussen groepen) en 24 meta-analyses vergeleken de effecten binnen de groep (voor versus na de interventie). De gegevens waren afkomstig van in totaal 22 oorspronkelijke onderzoeken. De leeftijd van de deelnemers varieerde van 15-jarigen tot mensen van 71 jaar.

De methodologische kwaliteit van de geïncludeerde meta-analyses werd beoordeeld met behulp van de AMSTAR-2, die een maximale score van 16 heeft. De kwaliteitsscores varieerden van 2 van de 16 tot 13 van de 16. In totaal was 75,9% van de onderzoeken van matige kwaliteit, 20,6% van de onderzoeken was van lage kwaliteit en 1 onderzoek (3,4%) werd beoordeeld als onderzoek van hoge kwaliteit.

Het effect van plyometrische training op sprint- of snelheidsprestaties toonde aan dat een algemene populatie een klein voordeel had voor algemene sprintprestaties en sprintprestaties over korte afstanden (10-20m), maar een groot effect voor 30m sprints. Jonge mensen hadden een klein voordeel van plyometrische training. Atleten die deelnamen aan individuele sporten hadden een klein voordeel, vergeleken met een matig effect dat werd gezien bij atleten uit algemene sporten. Een matig effect werd waargenomen bij vrouwelijke voetballers, handballers en volleyballers. Basketballers daarentegen hadden veel baat bij plyometrische training om hun prestaties in korte (<10m) en langere sprints (>10m) te verbeteren. Er was een onduidelijk effect in 5, 10, 15, 20 en 30-m sprintprestaties bij mannelijke voetballers.

Toen we keken naar de uitkomst verandering van richting, werd duidelijk dat er een groot effect van plyometrische training werd waargenomen bij basketbalspelers (voor loopafstanden korter of langer dan 40 m). Een matig effect werd gezien bij vrouwelijke voetballers. Voor individuele sporters en jonge atleten waren de effecten onzeker.

De maximale kracht na plyometrische training nam naar verluidt sterk toe bij gezonde personen, matig bij basketbalspelers en personen die deelnamen aan individuele sporten. Atleten uit algemene sporten hadden slechts een klein voordeel van plyometrische training. Vier onderzoeken rapporteerden onduidelijke effecten bij gezonde personen, adolescenten en voetballers en op de verhouding hamstring/quadriceps bij basketbalspelers.

Explosieve kracht verbeterde met een grote effectgrootte bij teamsportatleten bij deelname aan plyometrische training. Spierkracht werd matig beïnvloed door plyometrische training bij oudere volwassenen, terwijl een klein effect werd gezien bij basketballers. Het was onduidelijk of gezonde mensen baat hadden bij plyometrische training om hun kracht te vergroten.

Een groot deel van de studies onderzocht de resultaten van springprestaties. Deze omvatten prestaties tijdens hurksprongen, sprongen met tegenbeweging (met armzwaai of handen op de heup), valsprongen, Sargent-sprongen, en/of prestaties tijdens spike-sprongen (d.w.z. spronghoogte). Bij gezonde mensen varieerden de effecten van onduidelijk tot groot, maar atleten die deelnamen aan teamsporten die explosiviteit vereisen (voetbal, volleybal, handbal, basketbal) hadden meestal matig tot veel baat bij de plyometrische training. Bij getrainde en ongetrainde individuen werd een matige effectgrootte waargenomen. Twee studies onderzochten de effecten op horizontale sprongprestaties. Eén onderzoek rapporteerde een groot effect op horizontale sprongprestaties na horizontale (SMD = 1,05) of verticale plyometrische training (SMD = 0,84). Een ander onderzoek rapporteerde onduidelijke effecten van plyometrische training op de horizontale sprongafstand bij basketbalspelers.

Tot slot bleek uit de effecten van plyometrische training op aanvullende uitkomsten dat er een klein effect werd gezien op de duurprestaties bij individuele sportatleten, een matig effect op het uithoudingsvermogen bij vrouwelijke voetballers en op de prestaties bij hardlopen met hoge intervallen bij gezonde mensen. Dynamische balans bij basketbalspelers verbeterde grotendeels na plyometrische training, maar het effect op statische balans was onduidelijk. De trapprestaties van vrouwelijke voetballers verbeterden met een groot effect na het uitvoeren van plyometrische training. Plyometrische training is effectief in het verbeteren van de jojo intermitterende hersteltest.

Questions and thoughts

Plyometrische training en prestaties worden vaak alleen toegeschreven aan atleten. Daarbij wordt plyometrische training vaak alleen gebruikt bij revalidatie in deze groep. Deze overkoepelende review vond ook gunstige effecten op fysieke prestaties in de algemene bevolking. Daarom kan plyometrische training nuttig zijn bij de revalidatie van niet-atleten.

Benadrukt moet worden dat dit onderzoek gezonde mensen onderzocht en daarom niet geëxtrapoleerd kan worden naar mensen met verwondingen of gezondheidsproblemen. Onlangs gaf de review van Hartley et al., die door Max werd samengevat in een synopsisvideo, aan dat plyometrische interventies gecontra-indiceerd kunnen zijn bij vrouwen met osteoporose, omdat ze kunnen leiden tot stressreacties of structureel falen als gevolg van overmatige overbelasting. Ik raad aan om de synopsis van Max te bekijken om meer te weten te komen over andere oefenvormen die gebruikt kunnen worden bij osteoporose door op de volgende link te klikken:

Talk nerdy to me

Het viel me op dat de onderzoeken die geen effect aantoonden niet in de figuren werden weergegeven. Dit kan verkeerd geïnterpreteerd worden als alleen naar het cijfer wordt gekeken. De meeste onderzoeken bevatten geen controlegroepen, daarom is het moeilijk om te bepalen welke factoren de effecten hebben veroorzaakt en kan de invloed van andere variabelen waarvoor niet is gecontroleerd, de effecten hebben beïnvloed.

Houd in gedachten dat een overkoepelende recensie in feite een samenvatting van samenvattingen is, en dit kan een probleem vormen voor generalisatie. Het kan een algemeen idee geven, maar kan niet worden gebruikt als een vereenvoudiging van onderzoek. Om de conclusies echt te begrijpen, moet de lezer nog steeds kijken naar de details van het onderzoek waaruit deze conclusies blijken. Dit zal helpen bij het bepalen van de bruikbaarheid van de conclusies van de overkoepelende reviews voor uw huisartsenpraktijk.

Take home messages

Samenvattend werden grote effecten gezien in sprintprestaties in de algemene bevolking (30m sprint) en bij basketbalspelers, verandering van richting in sprints bij basketbalspelers, maximale kracht bij gezonde individuen, explosieve kracht bij teamsportatleten en horizontale sprongprestaties bij gezonde getrainde/ongetrainde individuen. Er werden gematigde tot grote effecten waargenomen op springprestaties bij teamsportatleten, en onduidelijke tot grote effecten op springprestaties bij gezonde mensen. Hier doen zich kwaliteitsproblemen voor, aangezien de meeste geïncludeerde reviews van lage tot matige kwaliteit waren. Daarom moet deze overkoepelende review niet worden beschouwd als bewijs van niveau 1 op de bewijspiramide.