Inleiding

Patiënten die niet komen opdagen, afspraken niet nakomen en vroegtijdig afhaken vormen een grote uitdaging voor fysiotherapieklinieken - ze beïnvloeden niet alleen de efficiëntie van de kliniek, maar brengen ook de resultaten van het herstel van de patiënt in gevaar. Patiëntuitval (gedefinieerd als het stopzetten van de zorg voordat de behandeldoelen zijn bereikt) kan leiden tot aanzienlijke financiële verliezen, waarbij sommige onderzoeken een omzetdaling tot 50,6% rapporteren.

Bestaand onderzoek wijst op verschillende mogelijke factoren die bijdragen aan een slechte therapietrouw, waaronder de leeftijd van de patiënt, sociaaleconomische barrières, transportproblemen en familiegerelateerde obstakels. Een beter begrip van waarom patiënten afhaken na hun eerste evaluatie blijft echter cruciaal voor het verbeteren van retentiestrategieën.

Deze kwalitatieve studie onderzoekt de onderliggende redenen waarom patiënten vroegtijdig stoppen met fysiotherapie en biedt bruikbare inzichten om therapietrouw te verbeteren en de zorgverlening te optimaliseren.

Methoden

Deelnemers:

Deelnemers van 18 tot 89 jaar oud, die een eerste PT-evaluatie bijwoonden maar geen follow-up binnen 30 dagen, werden gerekruteerd uit 28 klinieken. Uitsluitingen waren onder andere: vestibulaire/niet-MSK aandoeningen, postoperatieve gevallen, cognitieve/communicatie barrières of therapeutisch aanbevolen ontslag. Alle deelnemers spraken Engels.

Interviews:

De interviews werden opgenomen en getranscribeerd, waarbij de regelgeving met betrekking tot de bescherming van gezondheidsgegevens werd nageleefd. Deelnemers gaven mondeling toestemming en konden achteraf een schriftelijk toestemmingsformulier ontvangen. De twee onderzoekers waren in een fellowship opgeleide orthopedisch fysiotherapeuten met negen jaar ervaring en formele training in kwalitatief onderzoek. Ze hadden geen eerdere of lopende klinische relatie met de deelnemers om vooringenomenheid te voorkomen. De interviews werden privé afgenomen, waarbij alleen de onderzoeker en de deelnemer aanwezig waren.

Het onderzoek maakte gebruik van semi-gestructureerde interviews van 30 minuten (gebaseerd op een interviewleidraad) om de therapietrouw te onderzoeken en na te gaan waarom deelnemers na hun eerste evaluatie niet terugkwamen voor aanbevolen sessies. De interviews bestonden uit vier onderdelen met primaire tot en met quartaire vragen, gebaseerd op bestaand onderzoek naar gemiste medische afspraken. Brede openingsvragen zoals "Kunt u ons iets vertellen over uw ervaring met uw meest recente fysiotherapeutische evaluatie en waarom u ervoor koos om niet terug te komen voor verdere bezoeken?" werden gevolgd door secundaire vragen zoals "Was er iets dat de kliniek of instelling anders had kunnen doen dat uw beslissing om terug te komen had kunnen beïnvloeden? ". De interviews werden voortgezet totdat er geen nieuwe thema's meer naar voren kwamen (gestopt bij 26 deelnemers). Onderzoekers maakten aantekeningen tijdens de interviews en bekeken later onafhankelijk de transcripties. Demografische gegevens (bijv. leeftijd, geslacht, verzekering) kwamen uit medische dossiers, terwijl aanvullende gegevens (bijv. sociale steun, werk) mondeling werden verzameld tijdens interviews.

Analyse en bevindingen

Het onderzoek maakte gebruik van een kaderanalyse-aanpak(Nowell et al., 2017) om de interviewgegevens te analyseren, waarbij een proces van zes stappen werd gevolgd: (1) kennismaking met de gegevens, (2) eerste codering, (3) identificatie van thema's, (4) beoordeling van thema's, (5) definitie/benoeming van thema's en (6) productie van het rapport. Twee onderzoekers (AT, SS) codeerden en indexeerden de transcripties met behulp van inductief redeneren en groepeerden de codes vervolgens in primaire en secundaire thema's via een constructivistische benadering. Een derde onderzoeker (CC) was beschikbaar om verschillen in codering op te lossen.

Hoofdthema's en ondersteunende citaten werden georganiseerd in Microsoft Excel, terwijl beschrijvende gegevens (bijv. demografische gegevens) werden geanalyseerd in SPSS 29.0, waarbij gemiddelden werden gebruikt voor continue variabelen en frequentietellingen voor dichotome gegevens.

Voor een diepere duik in de analysemethoden van het onderzoek, bekijk de 'Talk Nerdy to Me' sectie!

Resultaten

Kenmerken deelnemers: Van de 476 telefoontjes naar potentiële deelnemers gaven slechts 26 personen (5,5% van de gecontacteerden) toestemming voor een interview. De 26 deelnemers hadden een gemiddelde leeftijd van 51 (±15,7 jaar), 46% man en 88,5% blank. De meesten waren getrouwd (61,5%), werkten (65,4%) en gaven allemaal aan thuis sociale steun te hebben.

Het studiecohort (88,5% blank, 46% man) kwam goed overeen met de bredere pool van 904 potentiële deelnemers (91,5% blank, 42,8% man), hoewel velen werden uitgesloten omdat ze buiten het contactvenster van 30-90 dagen na de evaluatie vielen.

Thema's voor het verloop van patiënten

De analyse identificeerde vijf sleutelfactoren die van invloed waren op de therapietrouw, en onthulde waarom deelnemers stopten met vervolgsessies. Hieronder staan de geïdentificeerde thema's met ondersteunende citaten van deelnemers

Klinische verbetering in een acceptabel tempo - Zes deelnemers noemden voldoende verbetering als hun primaire reden om de therapie te staken, terwijl nog een deelnemer dit als secundaire factor noemde.

"De oefeningen die ze me gaven hielpen heel goed en ik verbeterde veel in combinatie met de ontstekingsremmers die me werden voorgeschreven. Ik had niet het gevoel dat ik door moest gaan met therapie."

Toegangskwesties - Zeven deelnemers noemden toegangskwesties als de belangrijkste belemmering voor het volgen van fysiotherapie, terwijl vier deelnemers het als secundaire factor noemden. De meest voorkomende barrière waren de kosten (6 deelnemers), gevolgd door conflicten tussen werk en kliniek (3). Extra obstakels waren onder andere een te grote reisafstand (1 deelnemer) en een gebrek aan toegankelijkheid voor gehandicapten (1 deelnemer).

"Aan het eind van de dag, weet je, heb ik een eindige hoeveelheid geld."

"Ik heb geen tijd met hoe mijn schema was ingedeeld met werk en de schema's van mijn twee kinderen."

Zag geen waarde en kon de therapie alleen doen - Zes deelnemers geloofden dat ze de therapie zelfstandig konden voortzetten. Twee deelnemers meldden dit als een secundaire reden om niet terug te keren.

"Alles wat hij [de therapeut] me vertelde te doen, waren dezelfde oefeningen die ik de afgelopen, ik weet niet hoeveel jaar heb gedaan. Niets lijkt beter te worden."

"Ik moet een schoudervervanging hebben en het maakt niet uit hoeveel ik mijn arm beweeg of wat dan ook, het zal niets uithalen."

Andere medische behandeling was nodig -Vier deelnemers stopten met fysiotherapie omdat ze prioriteit moesten geven aan andere medische behandelingen, terwijl nog een deelnemer dit als secundaire overweging noemde.

"Het hielp gewoon niet echt." Deze deelnemer kreeg later een injectie met corticosteroïden en meldde dat "alle zwelling in mijn kuit, in mijn knie en veel van de zwelling in mijn enkel verdwenen".

Relatieproblemen tussen patiënt en zorgverlener - Drie patiënten meldden dat negatieve ervaringen of slechte communicatie met hun zorgverleners hun beslissing beïnvloedden. Vier deelnemers gaven aan dat dit een secundaire reden was om niet terug te komen voor volgende bezoeken.

"Ik besloot niet terug te komen omdat ik daarna meer pijn had ... Ik zei tegen hem [de fysiotherapeut] dat ik niet gemanipuleerd wilde worden, maar hij bleef duwen ... hij probeerde tussen mijn schijven te rekken, zelfs nadat ik had gezegd dat ik niet gemanipuleerd wilde worden."

"Ik had geen warm en fuzzies gevoel bij de behandelaar of de persoon die het bezoek afnam. De manieren in bed leken gewoon koud."

Questions and thoughts

             De lage respons (5,5% van de gescreende deelnemers) kan leiden tot selectievooroordelen, waardoor de representativiteit van de bevindingen mogelijk wordt beperkt. Het is mogelijk dat het studiecohort niet volledig het perspectief van non-responders weergeeft, die verschillende psychosociale kenmerken kunnen hebben die de therapietrouw beïnvloeden.

Bovendien richtte het onderzoek zich op een Amerikaanse populatie in het Middenwesten met specifieke sociaaleconomische kenmerken, waardoor de generaliseerbaarheid van de resultaten mogelijk afneemt. Hoewel onderzoeken op grotere schaal nodig zijn om de externe validiteit te verbeteren, is het opmerkelijk dat andere onderzoeken in de VS vergelijkbare thema's hebben geïdentificeerd met betrekking tot belemmeringen voor therapietrouw.

Hoewel regionale factoren (zoals belemmeringen bij de toegang tot het platteland) lokaal van invloed kunnen zijn op het uitvalpercentage, is gebleken dat bredere strategieën, zoals patiëntgerichte zorg, de retentie in alle settings consistent verbeteren.

Deze bevindingen onderstrepen de noodzaak van een holistische aanpak om determinanten van participatie op meerdere niveaus aan te pakken, waaronder:

• Macroniveau: Beleid gezondheidszorgsysteem (bijv. kosten, toegankelijkheid)
• Mesoniveau: Kliniekspecifieke factoren (bijv. flexibiliteit in roosters)
• Micro-niveau: Individuele overtuigingen, familiedynamiek of psychologische barrières

Therapeuten moeten rekening houden met deze kruisende dimensies bij het ontwerpen van interventies om de betrokkenheid te optimaliseren.

Talk nerdy to me

Het onderzoek gebruikte kaderanalyse, een gestructureerde kwalitatieve methode, om de interviewgegevens te ordenen in betekenisvolle thema's. Het doel was om de bevindingen te categoriseren in primaire thema's (belangrijkste terugkerende ideeën) en secundaire thema's (meer specifieke subpatronen). Als meerdere deelnemers bijvoorbeeld kosten, reizen en planning als barrières noemen, kunnen die worden gegroepeerd onder het hoofdthema "Toegangsproblemen", met elk probleem als secundair subthema. Deze hiërarchische structurering helpt onderzoekers en clinici bij het prioriteren van interventies door eerst brede kwesties aan te pakken (bijv. kliniekbeleid) voordat ze zich gaan verdiepen in specifieke zaken (bijv. verlaging van het eigen risico).

Coderen is de basisstap waarbij de ruwe interviewtekst wordt voorzien van beschrijvende labels. Zie het als het markeren van sleutelzinnen in een transcript en elke zin een steno-naam geven (bijvoorbeeld "Ik ben gestopt omdat het te duur was" labelen als "Kostenbarrière"). Deze codes worden vervolgens geclusterd op basis van gedeelde betekenis om thema's te vormen. Het onderzoek maakte gebruik van inductief redeneren, wat betekent dat thema's organisch uit de gegevens naar voren kwamen in plaats van vooraf te zijn gedefinieerd. Dit staat in contrast met deductieve benaderingen, waarbij thema's van tevoren zijn vastgesteld (bijvoorbeeld het testen van een al bestaande theorie dat de kosten de belangrijkste uitvalfactor zijn).

Bij de analyse werd ook een constructivistische benadering toegepast, die erkent dat thema's niet puur "ontdekt" worden, maar gevormd worden door de interpretaties van de onderzoekers en de subjectieve ervaringen van de deelnemers. Twee analisten kunnen hetzelfde citaat bijvoorbeeld net iets anders coderen: de ene legt de nadruk op "tijdsdruk", de andere op "balans tussen werk en privé". Deze aanpak omarmt subjectiviteit, maar beperkt vooroordelen door meerdere onderzoekers te betrekken en besluitvormingsprocessen te documenteren (zoals het gebruik van een derde beoordelaar om meningsverschillen op te lossen).

Tot slot omvatte het onderzoek, hoewel de focus kwalitatief was, een kwantitatieve basisanalyse van demografische gegevens met behulp van maten van centrale tendensen. Het gemiddelde vatte continue variabelen zoals leeftijd (51 jaar) samen, terwijl de frequentie binaire categorieën omvatte (bijv. 46% man). Deze statistieken contextualiseren de kwalitatieve bevindingen - als de meeste deelnemers bijvoorbeeld werk hadden, zou hun thema "planningsconflicten" kunnen verschillen van een populatie gepensioneerden. Samen creëren deze methoden een robuust, gelaagd begrip van waarom patiënten stoppen met PT, waarbij rijke verhalende inzichten worden gecombineerd met meetbare trends.

Take home messages

Therapeuten moeten tijdens de eerste evaluatie systematisch potentiële belemmeringen voor therapietrouw beoordelen door rekening te houden met invloeden op meerdere niveaus:

• Macroniveau: Bredere systemische hindernissen (verzekeringsdekking, transportinfrastructuur, regionale toegang tot PT).
• Mesoniveau: Kliniek-operationele factoren (planning, telegezondheidsopties, annuleringsbeleid).
• Micro-niveau: Patiëntspecifieke psychosociale dynamiek (gezondheidsvaardigheden, zelfredzaamheid, steun van familie).

Vroegtijdige identificatie maakt een interventie op maat mogelijk die de therapietrouw bevordert door belemmeringen te verminderen.

Mesoniveau (klinische acties)

• Flexibele roosters: Vroege/laattijdige afspraken of weekendafspraken aanbieden voor werkende patiënten.
• Digitale oplossingen: Implementeer online boeken, automatische herinneringen en telegezondheidszorg.

Micro-niveau (interactie tussen patiënt en arts)

Gebruik patiëntgerichte communicatie

• Gebruik actieve luistertechnieken
• Moedig een respectvolle dialoog in twee richtingen aan
• Patiëntervaringen valideren

Bekijk onze gids voor op bewijs gebaseerde technieken om de communicatie en therapietrouw te verbeteren: Patiëntgerichte communicatiestrategieën

Duidelijke patiëntenvoorlichting geven

• Hun toestand in begrijpelijke termen uitleggen
• Verwachtingen en realistische hersteltijdlijnen bespreken

Samenwerken aan behandelplanning

• Samen therapeutische plannen opstellen om de doelen van de patiënt te bereiken.

 Leer samen te plannen met de gids van Physiotutors voor gedeelde besluitvorming in de fysiotherapie.

Motiverende gespreksvoering toepassen

• Motivatie van de patiënt uitlokken
• Ambivalentie helpen oplossen

Wil je de betrokkenheid van patiënten, therapietrouw en de effectiviteit van je fysiotherapeutische behandeling vergroten? Bekijk deze Physiotutors podcast over gedragsverandering met Serena Simmons.

Referentie

Thomas AC, Shaver SN, Young JL, Cook CE. Redenen voor no-shows en drop-offs van patiënten na de eerste evaluatie in de fysiotherapeutische ambulante zorg: een kwalitatief onderzoek. Musculoskelet Sci Pract. 2025 Apr 11;77:103326. doi: 10.1016/j.msksp.2025.103326. Epub vooruit gedrukt. PMID: 40220522.