Η άρθρωση του ώμου

Η άρθρωση του ώμου είναι μία από τις πιο πολύπλοκες αρθρώσεις του ανθρώπινου σώματος. Όταν αναφερόμαστε στον ώμο , συνήθως εννοούμε τη γληνοβραχιόνια άρθρωση, η οποία σχηματίζεται από την κεφαλή του βραχιονίου οστού και τη γληνοειδή μοίρα της ωμοπλάτης. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι για τη σωστή λειτουργία του ώμου είναι απαραίτητη η συντονισμένη κίνηση πολλών άλλων αρθρώσεων. Αυτά είναι:

• Η στερνοκλειδική άρθρωση (SC): Κλείδα και στέρνο
• Η ακρωμιοκλειδική (AC) άρθρωση: Ακρώμιο και στέρνο
• Η ωμοπλάτη-θωρακική άρθρωση: Δεν είναι πραγματική ανατομική άρθρωση. Εξαρτάται από την ακεραιότητα των προαναφερθέντων αρθρώσεων.

Επιδημιολογία (Luime et al. 2004)

Η βιβλιογραφία περιγράφει ότι η συχνότητα εμφάνισης του πόνου στον ώμο κυμαίνεται μεταξύ 0,9 - 2,5%. (31-35y: 0,9%; 42-46y: 2,5%; 56-60y: 1,1%; 70-74y: 1,6%)Ο πόνος στους ώμους είναι πολύ συχνός με επιπολασμό 6,9-26% στο γενικό πληθυσμό. Ο επιπολασμός του πόνου στον ώμο κατά τη διάρκεια ενός μήνα περιγράφεται σε 18,5-31%, ο επιπολασμός κατά τη διάρκεια ενός έτους κυμαίνεται από 4,7-46,7%, ενώ ο επιπολασμός κατά τη διάρκεια της ζωής είναι 6,7-66,7%. Αυτό καθιστά τον πόνο στον ώμο το τρίτο πιο συχνό μυοσκελετικό παράπονο μετά την οσφυαλγία και τον αυχένα, ενώ τα προβλήματα που σχετίζονται με τη μανσέτα είναι ο πιο συχνός τραυματισμός στον ώμο. Σε γενικές γραμμές, ο επιπολασμός του πόνου στον ώμο είναι υψηλότερος στις γυναίκες και αυξάνεται με την ηλικία.

Μάθημα 

Ο πόνος στον ώμο έχει γενικά δυσμενή πρόγνωση, καθώς μόνο το 30% των ασθενών αναρρώνει μετά από έξι εβδομάδες και το 54% μετά από έξι μήνες(Kuijpers et al. 2006). Van der Windt et al. (1996) αναφέρουν ότι η μέση διάρκεια των παραπόνων είναι 21 εβδομάδες.  Luime et al. (2004) αναφέρουν ότι το 50-70% όλων των ασθενών εξακολουθούν να έχουν παράπονα μετά από έξι μήνες και το 40-50% εξακολουθούν να έχουν παράπονα μετά από ένα έτος. Η υποτροπή του πόνου στον ώμο αναφέρεται σε ποσοστό 20-50%.

Προγνωστικοί παράγοντες

Verhagen et al. (2014) περιγράφουν ότι οι ακόλουθοι παράγοντες συνδέονται με αρνητική πρόγνωση για την αποκατάσταση:

• Υψηλή βαθμολογία πόνου κατά την έναρξη
• Μεγάλη διάρκεια των παραπόνων
• Ύπουλη έναρξη των παραπόνων
• Συνοδός πόνος στον αυχένα
• Επιβάρυνση στις δραστηριότητες καθημερινής διαβίωσης (ADLs)
• Ψυχολογικοί παράγοντες χωρίς περαιτέρω εξειδίκευση
• Οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις περιγράφονται ως παράγοντας του πόνου στον ώμο που σχετίζεται με την εργασία

Κόκκινες σημαίες

Εκτός από τις γενικές κόκκινες σημαίες, ειδικές κόκκινες σημαίες στην άρθρωση του ώμου μπορεί να είναι:

Κόκκινες σημαίες για συγκεκριμένες περιοχές

• Όγκοι στον εγκέφαλο, το μαστό, τον πνεύμονα (συχνότερα όγκοι Pancoast), το ήπαρ και τη σπονδυλική στήλη
• Λοιμώξεις: Ιστορικό χειρουργικής επέμβασης, ανοικτό τραύμα, οίδημα, ερυθρότητα, θερμός πυρετός
• Αβλαβής νέκρωση: Τραύμα, καρκίνος, χρήση/κατάχρηση στεροειδών(Gruson et al. 2009)

Αναγνώριση της οδού

Σε γενικές γραμμές, όλοι οι ιστοί που ερεθίζουν το διάφραγμα μπορούν να δημιουργήσουν σπλαχνικό αναφερόμενο πόνο στον ώμο.

• Καρδιακές παθήσεις/αγγείες: Συχνά αιχμηρός πόνος στον αριστερό ώμο, βραχίονα, πλευρικό αυχένα, που αυξάνεται με την άσκηση.Οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν: Ηλικία>40 ετών, υπέρταση, διαβήτης, καπνιστής, υψηλή χοληστερόλη κ.λπ.
• Αναπνευστικό σύστημα: Αναζητήστε διαταραχές στην αναπνοή, δύσπνοια, ζάλη κ.λπ.
• Κίρρωση του ήπατος (δεξιός ώμος): υπερβολικό αλκοόλ, οικογενειακό ιστορικό ηπατικής νόσου, ιστορικό ηπατίτιδας Β ή C, παχυσαρκία, ίκτερος, πρησμένα πόδια, αστράγαλοι, κοιλιά (ασκίτης), πόδια
• Σπλήνα (απόστημα ή ρήξη μπορεί να προκαλέσει πόνο στο αριστερό ACJ): Σημείο Kehr -> Ο πόνος αυξάνεται σε ύπτια θέση με τα πόδια ανυψωμένα(Söyüncü et al. 2012)
• Χοληδόχος κύστη/Χολοκυστίτιδα (δεξιά ωμοπλάτη): Αύξηση του πόνου μετά από ένα λιπαρό γεύμα, πυρετός, ναυτία, έμετος
• Πεπτικό έλκος (βαθύς αμβλύς πόνος στο μέσο του θώρακα/της ωμοπλάτης): Αυξάνεται μετά τα γεύματα, μακροχρόνια χρήση ΜΣΑΦ

Εκτός από τις κόκκινες σημαίες, ο πόνος στον ώμο πρέπει να διακρίνεται από τον αναφερόμενο πόνο από τις αυχενικές αρθρώσεις του αυχένα, την αυχενική μυελοπάθεια ή το αυχενικό ριζιτικό σύνδρομο. Έτσι, εάν υπάρχει ταυτόχρονος πόνος στον αυχένα, θα πρέπει να γίνει περαιτέρω εξέταση της περιοχής του αυχένα προκειμένου να αποκλειστούν οι προαναφερθείσες παθολογικές καταστάσεις. Για να μάθετε περισσότερα σχετικά με αυτές τις διαφορικές διαγνώσεις, θα θέλαμε να σας παραπέμψουμε στην ενότητα "Περαιτέρω ανάγνωση" στο τέλος αυτής της ενότητας.

ΔΎΟ ΜΎΘΟΙ ΚΑΤΑΡΡΊΠΤΟΝΤΑΙ & 3 ΒΌΜΒΕΣ ΓΝΏΣΗΣ ΔΩΡΕΆΝ

• • Όνομα*
• • Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο*

Δ

Βασική αξιολόγηση

Ο πόνος στον ώμο μπορεί να χωριστεί χονδρικά σε τρεις κύριες ομάδες:

1. Πόνος στον ώμο με περιορισμένο παθητικό εύρος κίνησης (PROM) και πόνος στον ώμο που σχετίζεται άμεσα με την γληνοβραχιόνια άρθρωση (παγωμένος ώμος ή οστεοαρθρίτιδα)
2. Πόνος στον ώμο χωρίς περιορισμένο PROM, αλλά με επώδυνη συνιστώσα απαγωγής (επώδυνο τόξο), συνήθως υποδεικνύει σύνδρομο υποκνημιδικού πόνου (συμπεριλαμβανομένης της παθολογίας του στροφικού πετάλου με ή χωρίς τενοντοπάθεια του δικεφάλου και θυλακίτιδα)
3. Άλλες ενοχλήσεις του ώμου χωρίς περιορισμένο PROM και χωρίς επώδυνο τόξο (αστάθεια ώμου, παθολογία αρθρώσεων AC ή SC)

Για να κατατάξετε τον πόνο στον ώμο του ασθενούς σας σε μία από αυτές τις 3 κατηγορίες, θα πρέπει να κάνετε μια βασική αξιολόγηση. Είναι καλύτερο να ξεκινήσετε με μια αξιολόγηση του ενεργού εύρους κίνησης:

Οι τυπικές τιμές για το εύρος κίνησης προς διάφορες κατευθύνσεις είναι οι ακόλουθες: 

Όπως περιγράφηκε στη βασική κατηγοριοποίηση παραπάνω, είναι σημαντικό να αναζητήσετε ένα επώδυνο τόξο.

Η αξιολόγηση του AROM ακολουθείται συνήθως από την αξιολόγηση του παθητικού εύρους κίνησης (PROM), την οποία μπορείτε να παρακολουθήσετε κάνοντας κλικ στο παρακάτω βίντεο:

Κατά την αξιολόγηση της PROM, είναι σημαντικό να συγκρίνετε το εύρος της κίνησης καθώς και την τελική αίσθηση του πάσχοντος ώμου με την ανεπηρέαστη πλευρά. Μετά την αξιολόγηση AROM και PROM θα πρέπει να είστε σε θέση να κατατάξετε τον ασθενή σε μία από τις τρεις βασικές κατηγορίες για τον πόνο στον ώμο.

Stenvers et al. (1977) κατέληξαν σε 5 διαφορετικές γρήγορες δοκιμασίες για την αξιολόγηση της κινητικότητας της ωμικής ζώνης.

Ειδικές παθολογίες στον ώμο

Υπάρχουν διάφορες παθολογικές καταστάσεις που παρατηρούνται συνήθως στην περιοχή του ώμου. Για περισσότερες πληροφορίες, κάντε κλικ στην αντίστοιχη παθολογία (το περιεχόμενο θα προστεθεί στο εγγύς μέλλον):

• Ρήξη περιστροφικής μανσέτας
• Δάκρυα στροφικού πετάλου πλήρους πάχους
• Δυσκινησία της ωμοπλάτης
• Σύνδρομο υποακρωμιαίου πόνου
• Εσωτερική προσβολή ώμου
• Αστάθεια ώμου
• SLAP (ρήξη άνω χείλους από το πρόσθιο προς το οπίσθιο τμήμα) βλάβη/τενοντοπάθεια δικεφάλου
• Παθολογία της ακρωμιοκλειδικής άρθρωσης
• Κατεψυγμένος ώμος

Αναφορές

Baertschi E, Swanenburg J, Brunner F, Kool J. Αξιοπιστία των κλινικών δοκιμασιών για την αξιολόγηση της κίνησης της ωμοπλάτης. BMC μυοσκελετικές διαταραχές. 2013 Dec;14(1):315.

Cook CE, Wilhelm M, Cook AE, Petrosino C, Isaacs R. Κλινικές δοκιμασίες για τον έλεγχο και τη διάγνωση της μυελοπάθειας της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης: συστηματική ανασκόπηση. Journal of Manipulative & Physiological Therapeutics. 2011 Oct 1;34(8):539-46.

Cooper G, Bailey B, Bogduk N. Χάρτες πόνου στην αυχενική ζυγοαποφυσιακή άρθρωση. Ιατρική του πόνου. 2007 Feb 12;8(4):344-53.

Gruson KI, Kwon YW. Ατραυματική οστεονέκρωση της κεφαλής του βραχιονίου. Δελτίο του νοσοκομείου για τις ασθένειες των αρθρώσεων της Νέας Υόρκης. 2009 Jan 1;67(1):6.

Kuijpers T, van der Windt DA, Boeke AJ, Twisk JW, Vergouwe Y, Bouter LM, van der Heijden GJ. Κλινικοί κανόνες πρόβλεψης για την πρόγνωση του πόνου στον ώμο στη γενική πρακτική. Πόνος. 2006 Feb 1;120(3):276-85.

Luime JJ, Koes BW, Hendriksen IJ, Burdorf A, Verhagen AP, Miedema HS, Verhaar JA. Επιπολασμός και συχνότητα του πόνου στον ώμο στο γενικό πληθυσμό- συστηματική ανασκόπηση. Σκανδιναβικό περιοδικό ρευματολογίας. 2004 Mar 1;33(2):73-81.

Söyüncü S, Bektaş F, Cete Y. Παραδοσιακό σημείο Kehr: Πόνος στον αριστερό ώμο που σχετίζεται με απόστημα σπληνός. Ulusal travma ve acil cerrahi dergisi= Turkish journal of trauma & emergency surgery: TJTES. 2012 Jan;18(1):87-8.

Van der Windt DA, Koes BW, Boeke AJ, Deville W, De Jong BA, Bouter LM. Διαταραχές του ώμου στη γενική πρακτική: προγνωστικοί δείκτες έκβασης. Br J Gen Pract. 1996 Sep 1;46(410):519-23.

Verhagen A, Alessie J. Evidence based diagnostiek van het bewegingsapparaat. Bohn Stafleu van Loghum; 2014 Nov 6.

Wainner RS, Fritz JM, Irrgang JJ, Boninger ML, Delitto A, Allison S. Αξιοπιστία και διαγνωστική ακρίβεια των μέτρων κλινικής εξέτασης και αυτοαναφοράς του ασθενούς για την αυχενική ριζοπάθεια. Σπονδυλική στήλη. 2003 Jan 1;28(1):52-62.